Natura
„Krajobrazy Wielkopolski” – wykład prof. dr. hab. Andrzeja Maciasa (Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM)
UNIWERSYTECKIE WYKŁADY NA ZAMKU. Natura
Zapraszamy 8.04 o godz. 18.00/ CK Zamek / Sala pod zegarem
na wykład
„Krajobrazy Wielkopolski”
prof. dr. hab. Andrzeja Maciasa
(Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM)
Krajobraz rozumiany jako obszar będący wypadkową procesów przyrodniczych, jak i działalności antropogenicznej. Podlega badaniom naukowym zarówno w skali czasowej, jak i przestrzennej. Bada się jego jakość, ewolucję i funkcjonowanie. Wyróżnia się kilka głównych typów krajobrazów, podstawą kategoryzacji jest przede wszystkim stopień przekształcenia wynikający z oddziaływania człowieka na środowisko przyrodnicze. Krajobraz może też być jednym z mierników oceny degradacji środowiska przyrodniczego czy też zrównoważonego rozwoju. W Polsce opracowana została typologia krajobrazów naturalnych, a ostatnio na potrzeby audytu krajobrazowego klasyfikację obejmującą również krajobrazy kulturowe. Według typologii krajobrazów naturalnych w obrębie Wielkopolski wyróżnia się kilka głównych rodzajów krajobrazów nizinnych. Z kolei w klasyfikacji zastosowanej w audycie krajobrazowym w Wielkopolsce zidentyfikowano prawie 2500 krajobrazów, wśród których dominują krajobrazy przyrodniczo-kulturowe (wiejskie oraz podmiejskie i osadnicze), przyrodnicze użytkowane ekstensywnie (głównie leśne), a także kulturowe (miejskie i wielkomiejskie). Na szczególną uwagę zasługują krajobrazy priorytetowe, które stanowią najbardziej wartościowe obszary pod względem przyrodniczym i krajobrazowym. Na zakończenie wykładu zostaną omówione wybrane problemy związane z ochroną krajobrazu.
Organizatorzy: Centrum Kultury ZAMEK, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Fundacja UAM, Muzeum UAM
Nagrania: Studio Filmowe UAM
prof. dr hab. Andrzej Macias – profesor w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych w dyscyplinie nauki o Ziemi i środowisku. Jest kierownikiem Zakładu Ekologii Krajobrazu w Instytucie Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego na Wydziale Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM. W swoim dorobku ma ponad 200 publikacji. Jego problematyka badawcza obejmuje szeroko pojętą ekologię krajobrazu i geografię kompleksową, w tym m.in. zagadnienia z zakresu regionalizacji fizycznogeograficznej, zarządzania środowiskiem, antropopresji, ewolucji krajobrazu, ochrony jezior czy kartografii sozologicznej. Jest współredaktorem i współautorem m.in. książek: „Regionalna geografia fizyczna Polski” (2021), „Regiony fizycznogeograficzne województwa wielkopolskiego” (2021), „Jeziora w parkach krajobrazowych województwa wielkopolskiego” (2016) czy „Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią” (2013, 2014, 2022). Jest też członkiem szeregu komisji i rad naukowych na szczeblu krajowym i regionalnym.
„Z przeszłością w przyszłość: botanika w XXI wieku” – wykład prof. UAM dr. hab. Zbigniewa Celki (Wydział Biologii UAM)
UNIWERSYTECKIE WYKŁADY NA ZAMKU – NATURA
„Z przeszłością w przyszłość: botanika w XXI wieku” – wykład prof. UAM dr. hab. Zbigniewa Celki (Wydział Biologii UAM)
11.03.2025 r./ Sala pod Zegarem / wstęp wolny/ godz. 18.00
Botanika, czyli nauka o roślinach należy do nauk podstawowych, a jej historia sięga IV wieku przed Chrystusem. W szerokim ujęciu – obejmującym wiele działów – botanika rozwiązuje problemy dotyczące zarówno systematyki roślin, ich rozmieszczenia, jak i procesów życiowych. Opiera się ona na badaniach molekularnych, eksperymentach laboratoryjnych, jak i eksploracjach terenowych prowadzonych bezpośrednio w środowisku przyrodniczym. Łączą się w niej zarówno klasyczne, jak i nowoczesne nurty badawcze.
Współcześnie wiele miejsca w botanice zajmują badania dotyczące wymierania roślin, różnorodności i ochrony zasobów gatunkowych (z wykorzystaniem m.in. kolekcji zielnikowych), jak i przeciwdziałania inwazji gatunków obcego pochodzenia. Odkrycia botaniczne odgrywają wielką rolę, m.in. w ochronie środowiska (sieć obszarów ochrony przyrody Natura 2000), produkcji energii elektrycznej czy cieplnej (rośliny jako biopaliwa), ogrodnictwie (nowe odmiany roślin ozdobnych), farmacji (leki roślinne), czy kryminalistyce. We współczesnym świecie obserwujemy wielki powrót do roślin symbolicznych, leczniczych, magicznych, kulturowych, a wszystkie te konteksty łączą się w etnobotanice.
ZBIGNIEW CELKA – botanik, profesor uczelni, kierownik Zakładu Botaniki Systematycznej i Środowiskowej. Główne kierunki zainteresowań naukowych związane są z mechanizmami antropogenicznych przemian flory roślin naczyniowych zachodzących w okresie od neolitu po czasy współczesne na terenie Europy Środkowej i Wschodniej. Członek licznych stowarzyszeń, w tym Polskiego Towarzystwa Botanicznego i Ukraińskiego Towarzystwa Botanicznego. Autor i współautor ponad 230 publikacji naukowych. Od 1991 roku zawodowo związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
"Dlaczego warto polubić owady, pająki i inne stawonogi?" wykład dr. hab. Szymona Konwerskiego (Wydział Biologii UAM)
UNIWERSYTECKIE WYKŁADY NA ZAMKU – NATURA
5.02. o godz. 18.00 do CK Zamek, Sala pod zegarem
WSTĘP WOLNY!
Zapraszamy na wykład
„Dlaczego warto polubić owady, pająki i inne stawonogi?”, który wygłosi dr hab. Szymon Konwerski (Wydział Biologii UAM)
W trakcie wykładu badacz przedstawi różnorodność biologiczną stawonogów w naszym najbliższym otoczeniu. Poznamy rolę, jaką odgrywają w przyrodzie, ich podział systematyczny oraz najbardziej interesujące i niezwykłe elementy biologii i ekologii wybranych gatunków. Przekonamy się, że każdy spacer może być traktowany jak ekscytująca wyprawa na minisafari, w trakcie którego mamy okazję obserwować fascynujące (choć niewielkie) zwierzęta w ich naturalnym środowisku. Dowiemy się, które owady i pajęczaki mieszkają w naszych domach i co w nich robią. Poznamy owady ważne dla rozwoju cywilizacji i gospodarki. Wspólnie zastanowimy się, jakie działania (w skali lokalnej) warto podjąć, aby zapobiec – obserwowanemu w ostatnich latach – gwałtownemu spadkowi różnorodności biologicznej tych drobnych, lecz kluczowych dla większości ekosystemów, zwierząt.
„Tradycje, teraźniejszość i perspektywy poznańskiej geologii”
wykład prof. dr. hab. Janusza Skoczylasa (Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM)
UNIWERSYTECKIE WYKŁADY NA ZAMKU
14.01. 2025 g. 18.00
„Tradycje, teraźniejszość i perspektywy poznańskiej geologii” – wykład prof. dr. hab. Janusza Skoczylasa (Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM)
Sala pod Zegarem / wstęp wolny
Geologia jako nauka wyodrębniła się na przełomie XVIII i XIX wieku. Przedtem w Wielkopolsce o minerałach i skałach pisali m.in. Jan Jonston i Jan Amos Komeński, wybitni mieszkańcy Leszna (XVII w.). Za ojca polskiej geologii uznawany jest Stanisław Staszic – Wielkopolanin z Piły. Po raz pierwszy terminu „geologia” użyli w 1804 roku Józef Wybicki i Jan Śniadecki. W okresie zaborów popularyzację nauk geologicznych krzewili członkowie PTPN, np. Franciszek Chłapowski i Roman May. Na uniwersytecie, powstałym w 1919 roku, badaniami geologicznymi zajmowali się m.in. W. Friedberg, K. Smulikowski, B. Świderski, E. Passendorfer, J. Gołąb, A. Czekalska i M. Różkowska. W okresie powojennym badania budowy geologicznej Wielkopolski dostarczyły nowych informacji o złożach węgla brunatnego, ropy naftowej, gazu ziemnego, złóż rud miedzi, podziemnych wód termalnych, soli, a także złóż surowców skalnych. Geolodzy poznańscy prowadzą badania na wszystkich kontynentach, a także mają swój udział w badaniach materii księżyca.
Organizatorzy: Centrum Kultury ZAMEK, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Fundacja UAM, Muzeum UAM
JANUSZ SKOCZYLAS – geolog, profesor nauk o Ziemi. Autor i współautor ponad 500 publikacji, w tym 16 książek. Członek honorowy International Commission on the History Geological Science (INHIGEO) oraz Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Zainteresowania badawcze koncentruje wokół nauk o Ziemi, petroarcheologii (archeometrii), turystyki, historii geologii i poszukiwań kopalin użytecznych. Od 1970 roku zawodowo związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza.