Uniwersytet
HISTORIA
1611 – 1919 r.
Na mocy przywileju królewskiego Zygmunta III Wazy z 28 października 1611 r. Kolegium Jezuickie zaistniało jako pierwszy w Poznaniu uniwersytet. Przywilej króla Zygmunta III został potwierdzony przez króla Jana Kazimierza w 1650 r. i króla Jana III Sobieskiego w 1678 r. Na podstawie tych przywilejów nadawano w Poznaniu stopnie i tytuły magistra oraz doktoraty. Dopiero 7 maja 1919 r., 308 lat po formalnym powołaniu do życia Uniwersytetu przez króla polskiego, odbyła się w Poznaniu uroczysta inauguracja pierwszego roku akademickiego nowo powstałej Wszechnicy Piastowskiej, jak początkowo nazywano Uniwersytet Poznański (obecną nazwę nosi uczelnia od 24 grudnia 1955 r.). Uroczystość inauguracyjna zbiegła się z czterechsetleciem powołania do życia Akademii Lubrańskiego, która wprawdzie nie miała statusu wyższej uczelni, jednakże uchodziła za duchową poprzedniczkę Wszechnicy Piastowskiej.
1919 – 1939 r.
Pierwszym wydziałem, który rozpoczął działalność dydaktyczną od razu po inauguracji, był wielokierunkowy, powołany do życia 4 kwietnia 1919 r., Wydział Filozoficzny. W trakcie pierwszego posiedzenia Wydziału, 5 kwietnia 1919 r., spośród profesorów wybrano rektora, którym został prof. Heliodor Święcicki. Młodą Wszechnicę Piastowską wsparli profesorowie z Krakowa, Lwowa, Wilna i Warszawy. Uczelnia, przemianowana na Uniwersytet Poznański, przez cały okres międzywojenny rozwijał się doskonale, kształcąc studentów na pięciu wydziałach w zakresie: prawa i ekonomii, medycyny, humanistyki, matematyki i nauk przyrodniczych oraz rolnictwa i leśnictwa. Otrzymywał tu dyplom co dziesiąty absolwent szkół wyższych w Polsce.
1939 – 1945 r.
W roku 1939 r. okupanci natychmiast pozamykali polskie szkoły wyższe, w tym także Uniwersytet Poznański. Mimo to dzięki determinacji i heroizmowi profesorów i młodzieży akademickiej, udało się w warunkach konspiracyjnych wykształcić ponad 2000 studentów. Od listopada 1940 r. uczelnia kontynuowała działalność jako tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich (UZZ), którego twórcą i pierwszym rektorem był prof. Ludwik Jaxa-Bykowski. UZZ tworzyli głównie pracownicy naukowi Uniwersytetu Poznańskiego, a struktura rozrosła się w ciągu zaledwie trzech lat z dwóch do sześciu wydziałów. Wybuch Powstania Warszawskiego przerwał działalność UZZ.
1945 – 1956 r.
Uniwersytet Poznański wznowił swoją działalność zaraz po ustaniu działań wojennych w Poznaniu, przyjmując 4000 studentów. Po kilku latach odłączono od Uniwersytetu kilka fakultetów, z których utworzono odrębne szkoły wyższe: Akademię Medyczną, Wyższą Szkołę Rolniczą i Akademię Wychowania Fizycznego. Uniwersytet Poznański, od 1955 r. jako Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, przetrwał okres osłabienia jego struktury, pozostał główną uczelnią Poznania i stopniowo zyskiwał na znaczeniu w systemie polskiego szkolnictwa wyższego. Nowe perspektywy rozwoju otworzyły się przed Uniwersytetem w 1989 r. wraz z załamaniem poprzedniego systemu politycznego.
1956 – 1989 r.
W 1989 r. powstało Stowarzyszenie Absolwentów i Fundacja UAM. Wkrótce pozyskano dla Uniwersytetu gmach po byłej KW PZPR w Poznaniu. W latach 1990–1996 został wprowadzony nowy model studiów i przeorganizowana uczelniana administracja. W 1998 r. zintegrowano z Uniwersytetem Papieski Wydział Teologiczny. W 2001 r. otwarto Collegium Polonicum w Słubicach, jednostkę wspólną z Uniwersytetem Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Rok wcześniej został otwarty Instytut Kultury Europejskiej w Gnieźnie, służący propagowaniu idei jedności europejskiej. W ciągu zaledwie kilkunastu lat powstała cała sieć ośrodków zamiejscowych UAM. W latach 2002-2008 kontynuowano rozbudowę Uniwersytetu w Poznaniu oraz Słubicach, Gnieźnie, Kaliszu i Pile. Coraz bardziej dynamicznej rozbudowie i rozwojowi ulegał nowy Kampus. Na Morasko przeniosły się wydziały Biologii (2003 r.) oraz Nauk Geograficznych i Geologicznych (w latach 2004–2006). Swoją siedzibę w 2008 r. znalazł tam nowopowstały Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. UAM wzbogacił się o ok. 50 ha gruntów niezbędnych do dalszego rozwoju. Wydział Prawa i Administracji zyskał po latach lokalizację pod budowę obiektu w centrum miasta. Gruntownej renowacji poddano Aulę Uniwersytecką i Pałac w Obrzycku. W 2005 r. odnotowano rekordową liczbę studentów, 55 tysięcy.
1989 – 2019 r.
W latach 2008–2016 Sejm RP dwukrotnie znowelizował ustawę o programie wieloletnim. Pozwoliła ona na ukończenie budowy nowych siedzib wydziałów Chemii (2012 r.) i Historycznego (2014 r.), Instytutu w Pile i hali sportowej w Kampusie Morasko. Rozbudowie uległ Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu. W tym czasie została zrewitalizowana większość budynków Uniwersytetu w Centrum, m.in. Collegium Minus z nową Salą Senatu, Collegium Maius i Collegium Novum, a także Kampus Ogrody. W 2010 r. oddano do użytku nowy gmach Wydziału Prawa i Administracji, Collegium Iuridicum Novum. Działanie rozpoczęły Centrum NanoBioMedyczne (2012 r.) i Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii (2015 r.). Uniwersytet stawał się coraz bardziej interdyscyplinarny i umiędzynarodowiony. Zainicjowane zostały kolejne międzyuczelniane kierunki studiów. Uruchomiono nowe programy wspierania rozwoju naukowego pracowników. Pomiędzy 2016 r. a 2020 r. – w konsekwencji zmiany porządku prawnego – została wprowadzona nowa struktura organizacyjna uczelni oparta na szkołach dziedzinowych. Sfinalizowana została też reforma administracji. Zaczęto popularyzować ideę uniwersytetu zaangażowanego, prowadzącego odpowiedzialne badania naukowe i stymulującego zrównoważony rozwój ekonomiczny, społeczny i kulturalny.
W 2019 r. odbyły się obchody 100-lecia Uniwersytetu, współorganizowane przez poznańskie uczelnie wywodzące się z Wszechnicy Piastowskiej. Niedawno Rektor podpisał Wielką Kartę Uniwersytetów (Magna Charta Universitatum). UAM uzyskał status uniwersytetu europejskiego, przystępując do konsorcjum EPICUR i wszedł w skład elitarnego grona uczelni badawczych. Uniwersytet nadal ulega ciągłemu rozwojowi.
